Өнгөрсөн долоо хоногт макро эдийн засаг болон хөрөнгийн зах зээлд болж өнгөрсөн сонирхолтой үйл явдлуудын талаар доорх 3 сэдвийн хүрээнд нийтлэлээ бэлдлээ.
-
АНУ-ын эдийн засаг том зургаар
-
Японы төв банкны хөрөнгийн зах зээл дэх эерэг нөлөөлөл
-
Хөрөнгийн зах зээл
- АНУ-ын эдийн засаг том зургаар
![]()
2 долоо хоногийн хугацаатай репо ханш төв банкны репо хүүгээс өндөр байгаа нь зах зээлд ликвидит-н хомсдол бий болсныг харуулж байна. 2025 оны 9-р сараас эхлэн ханш огцом савласан нь АНУ-н Төрийн Сангийн Ерөнхий данс (TGA) өссөн, Төв банк балансаа хэт хурдан танасан зэрэг хүчин зүйлийн нөлөө юм. Энэ нь банкны нөөц огцом өсөж багасаж, мөнгөний зах зээл тогтвортой бус болсны дохио юм. 11-р сарын чиглэл репо ханш тогтмол доогуур түвшинд хадгалагдан байгааг харуулж байгаа нь зах зээл дээр одоог хүртэл хөрвөх чадвар хангалтгүй байгааг илтгэж байна. Зэх зээлд хэрэв төв банк балансаа нэмэгдүүлж, хөрвөх чадварыг дэмжсэнээр зах зээлд өсөлт ирэх боломжтой юм. Төв банк энэ цаг үед хариу арга хэмжээ хурдан авахгүй бол мөнгөний зах зээлийн дарамт нэмэгдэж, санхүүгийн тогтвортой байдалд эрсдэлд үүсэж болзошгүй.
![]()
Дээрх графикт АНУ-ын хувийн секторын зээл олголт хурдтай өсөж түүхэн дээд хэмжээнд хүрж, эдийн засгийн мөнгөний нийлүүлэлтийн гол үүргийг гүйцэтгэж байгааг харуулж байна. Хөх шугам бодит private credit-ийн өсөлт бөгөөд 2022–2025 онд тренд шугамаас (улаан) эрс давсан түвшинд хүрч, 15 их наяд ам.доллар орчим болсон. Хар талбарын эерэг зөрүү нь мөнгөний бодит өсөлт “хэвийн” өсөлтөөс давж, эдийн засагт илүү их хөрвөх чадвар бий болж буйг илтгэнэ. Энэ нь Төв банкны баланс агшсан ч хувийн банк, сангууд санхүүжилтийн гол эх үүсвэр болж байгааг харуулж байна.
![]()
Дээрх графикт АНУ-н 2 жил болон 10 жилийн хугацаатай бондын өгөөжийн муруй болон хувийн секторын мөнгөний өсөлтийн хоорондын шууд уялдаа холбоог харуулж байна. Өгөөжийн муруй эерэг буюу урт хугацааны хүү богино хугацааныхаас өндөр үед банкнууд зээл олголтоос ашиг олж чаддаг тул private credit хүчтэй өсдөг. Харин 2022–2023 онд муруй урвуу хамааралтай байх үед банкны ашигт ажиллагаа муудаж, хувийн мөнгөний өсөлт огцом саарсан. 2024–2025 онд муруй дахин эерэг чиглэлд шилжихэд хувийн зээлийн урсгал шинэ өсөлт авч, мөнгөний нийлүүлэлт дахин тэлж эхэлсэн. Банкны зээл олголт нь төв банкны бодлогоос илүүтэйгээр өгөөжийн муруйн хэлбэлзлээс ихээхэн хамаарч байгааг харуулж байна.
Японы төв банкны хөрөнгийн зах зээл дэх эерэг нөлөөлөл
![]()
2023 оноос хойш Японы эдийн засагт огцом өөрчлөлт гарч, урт хугацаанд идэвхгүй байсан кредитийн орчин сэргэж эхэлсэн. Төв банк(BoJ)-аас бодлогын хүүгээ нэмэгдүүлсэн нь урт хугацааны өгөөж өсөж, хувийн банкны зээлийн маржин тэлж, банкнуудын зээл олголтын идэвх 2023–2025 онд хүчтэй нэмэгдэж сүүлийн 10 жилийн хамгийн дээд хэмжээндээ хүрээд байна.
Үүний үр дүнд зээлийн суваг сэргэснээр компанийн ашгийн төлөв сайжирч, эдийн засгийн бодит идэвхжил нэмэгдэн, Nikkei болон бусад индексүүд 2024–2025 онд олон арван жилийн рекорд давсан өсөлт үзүүлсэн. Энэ нь эрсдэлтэй хөрөнгө болох хувьцааны үнэд шууд эерэг нөлөө үзүүлж, Японы хөрөнгийн зах зээлийг “дахин сэргэсэн” гэж нэрлэх үндэслэл болж байна.
Nikkei индекс л гэхэд 2025 он гарснаар 23.71%-ийн өсөлт үзүүлээд байгаа нь S&P 500 индексийн өсөлттэй харьцуулахад ойролцоогоор 2 дахин өссөн үзүүлэлт байна.
![]()
Сүүлийн жилүүдэд Японы эдийн засгийн бодлого, валютын ханшийн хөдөлгөөн хоорондын уялдаа улам бүр сарниж, уламжлалт макро загварууд ханшийн хөдөлгөөнийг бүрэн тайлбарлаж чадахаа больж эхэллээ. Үүнийг хамгийн тод харуулсан жишээ бол USD/JPY ханш болон бодит хүүний зөрүүн дээр суурилсан онолын загварын хоорондын зөрүү юм. Энэхүү зөрүүгийн гол шалтгаан нь Японы дотоод бодлогын өөрчлөлттэй холбоотой. Үүнээс үзэхэд Японы иений сулрал бол бодит хүүний зөрүүнд бус, харин улс төрийн шийдвэр, фискал тэлэлт, капиталын томоохон урсгалуудын нийлбэр дүнд бий болсон харагдаж байна.
![]()
Япон улсын эрх баригчид валютын зах зээлд оролцох эрсдэл нэмэгдэж байгаа нь “хийсэн ч муу, хийгээгүй ч муу” нөхцөл байдал хэвээр байна. Тэд нэгэн зэрэг валютын болон бондын зах зээлийг тогтворжуулах боломжгүй тул зөвхөн нэгийг нь сонгох шаардлагатай. Такаичигийн удирдсан засгийн газар эдийн засгийг зориудаар халуун байлгаж байгаа бөгөөд бодит хязгаарлалт нь зах зээлээс ирэх илүү хүчтэй дарамт байх болно. USDJPY ханш туйлын түвшинд хүрээгүй ч EURJPY шинэ өндөр түвшинд орсон нь худалдааны жинлэсэн ханшид илүү чухал нөлөө үзүүлж байна. Валютын оролцоо нь мөнгөний бодлогыг чангаруулахтай адил тул эрх баригчид одоогоор тэвчээртэй байхыг илүүд үзэж, Такаичи ийм арга хэмжээнд эсэргүүцэлтэй байх магадлалтай.
-
Хөрөнгийн зах зээл
![]()
Том технологийн компаниуд руу хөрөнгө ихээр урсаж байгаа нь зах зээлийн эрсдэлийг төвлөрүүлж, жижиг инновацын компаниудад санхүүжилт олдох нь хэцүү болж байна.
Мөнгөний бодлого зөөлрөх үед MAG7 илүү хурдтай өсдөг. Эдийн засгийн өсөлт хэдхэн том компанид тулгуурлах нь өрсөлдөөн багасгаж, шинэ бизнесүүдийн боломжийг хязгаарлаж болзошгүй.
Хүү буурах үед том компаниудын үнэлгээ огцом өсдөг тул бодлогын өөрчлөлт хөрөнгийн зах зээлд хүчтэй нөлөө үзүүлнэ. Хэрэв эдгээр том компаниудын өсөлт удааширвал зах зээлд томоохон уналт үүсэх магадлалтай.
![]()
Компаниуд түр ажилтан авч эхэлсэн нь бизнесүүд зах зээлийн эрэлт нэмэгдэж байгааг харуулж байна. Энэ нь үйлдвэрлэл, үйлчилгээ, худалдаа зэрэг салбаруудын идэвхийг нэмэгдүүлж, нийт эдийн засгийн өсөлт буюу ДНБ-д эерэг нөлөө үзүүлнэ.
Ажиллах хүчний эрэлт нэмэгдэхэд компаниуд илүү өндөр цалин санал болгох шаардлагатай болно. Энэ нь хэрэглээний зардлыг өсгөж, бараа үйлчилгээний үнэ тогтворжих биш харин өсөх хандлагатай болгоно. Үүний улмаас инфляц буурах хурд удааширч, зарим тохиолдолд дахин өсөх эрсдэлтэй.
Хөдөлмөрийн зах зээл хүчтэй, инфляцын дарамт буурахгүй байгаа үед төв банк бодлогын хүүг бууруулахад болгоомжтой хандана. Энэ нь зээлийн өртөг өндөр хэвээр байх, хөрөнгө оруулалтын шийдвэрүүдэд нөлөөлөх магадлалтай.
Үйлчилгээ, барилга, логистик зэрэг салбарууд түр ажиллах хүч ихээр шаарддаг тул эдгээр салбар богино хугацаанд идэвхжиж, орлого болон ажлын байр нэмэгдэх боломжтой. Энэ нь эдийн засгийн тодорхой хэсэгт хурдан сэргэлт авчирна.
Дүгнэлт
- АНУ-ын эдийн засгийн нөхцөл байдал нь хэсэг хугацаанд засгийн газар хаагдсантай холбоотой төрийн сангийн нэгдсэн дансны нөөц үлдэгдэл огцом нэмэгдэж зах зээл дэх мөнгөний урсгал богино хугацаанд доголдол үүсэх эрсдэлийг бий болгоод байсан юм. Энэхүү нөхцөл байдал нь хөрөнгийн зах зээлд сүүлийн сар гаруй хугацаанд хүчтэй сөрөг нөлөөллийг үзүүлсэн.
- Японы төв банкны мөнгөний бодлогоо аажмаар нэмэгдүүлсэн нь бондын хүүгийн өгөөж ихээхэн өсөж үүнийг даган банкуудын зээлийн маржин нэмэгдсэнээс үүдэлтэй зах зээл дахь хөрвөх чадвар эрчтэй тэлж байгаа нь хувьцаат компаниудын хөрөнгийн зах зээл дээрх үнэлгээг эрчимтэй сэргээж байна.
- Өнгөрсөн 7 хоногт NVIDIA компанийн санхүүгийн тайлан сайн гарсан нь хиймэл оюун ухааны хөөсрөлийн таамаглалыг няцааж чадсан ч АНУ-ын эдийн засгийн тоон мэдээнүүд сул гарсан нь хөрөнгө оруулагчдын хувьд бодлогын хүү энэ онд буурахгүй гэсэн таамаглалыг нэмэгдүүлээд байгаа юм. Эдийн засгийн тоон үзүүлэлт дундаас ажилгүйдлийн түвшин өмнөх сараас өссөн нь хөрөнгө оруулагчдын болгоомжлолыг ихээхэн төрүүлээд байна.
